Posts tagged Wydawnictwo Czarne

W czasie drugiej wojny światowej naziści stworzyli na zajętych terenach polskich wiele miejsc, gdzie mordowali ludzi. Jednym z nich było Chełmno nad Nerem. W tej małej wsi powstał nazistowski obóz zagłady, w którym życie straciło ponad 170 tysięcy ludzi, głównie Żydów. O Chełmnie, metodach zabijania i tym, co pozostało w tej miejscowości, pisze w książce „Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady” amerykański historyk Patrick Montague.

Czy ta pozycja ma szansę czymś zaskoczyć Czytelnika będącego po lekturze choćby „Szpiegów Gideona” czy „Mossadu – najważniejszych operacji izraelskich tajnych służb”? Zdecydowanie tak. O ile duża część treści musi się w naturalny sposób pokrywać, bo nie sposób pisać o historii izraelskiego wywiadu, pomijając najbardziej znane misje, jak: uprowadzenie MiG-a-21, schwytanie Adolfa Eichmanna czy polowanie na zamachowców z Monachium, o tyle można to uzupełnić o nowe informacje. A ich znajdziemy wiele, z kilku powodów.

Droga naznaczona przekleństwem ocalenia jest tematem rozliczeniowej książki Görana Rosenberga „Krótki przystanek w drodze z Auschwitz”. Autor należy do tak zwanego Drugiego Pokolenia – ludzi, którym oszczędzone zostało piekło drugiej wojny światowej, jednak żyją w jej cieniu. Każdy moment życia przebiega pod znakiem porównania dwóch światów. Jeden jest tym rzeczywistym, światem teraźniejszości, drugi to świat, o którym się nie mówi, ale który jest stale obecny w życiu całej rodziny.

W 1948 roku Josip Broz Tito oficjalnie wystąpił przeciwko Stalinowi, marząc o własnej drodze do komunizmu. Tym samym Jugosłowiańska Partia Komunistyczna została wykluczona z Kominformu, a Tito – uznany za szkodliwego wywrotowca. Tak jak w bloku państw skupionych wokół ZSRR, i w Jugosławii nastał czas czystki. Więzienie mogło grozić każdemu, zarówno prawdziwym i zagorzałym stalinistom, jak i domniemanym. Łagry nie ominęły nawet najwyższych władz państwowych, byłych ministrów czy generałów. Od tego momentu nazwa Naga Wyspa – Goli otok – wymawiana była jedynie szeptem i z bezgranicznym lękiem.

Po przybyciu na miejsce Autorka zastała Afganistan, który – jak pisze – niestety znacznie odbiegał od jej wyobrażeń. Zderzenie dwóch skrajnie różnych kultur musiało spowodować niezrozumienie i zamieszanie pomimo wcześniejszego, starannego przygotowania do wyprawy. Podczas wolontariatu Kozińska dzień po dniu rewidowała swoją wizję afgańskiej cywilizacji z zastaną rzeczywistością, odkrywała prawdziwe oblicze Afganistanu i jego mieszkańców. Odwiedzając tutejsze rodziny, patrzyła, jak żyją, jak pracują i spędzają wolny czas.

Wydawnictwo Czarne oddaje do rąk Czytelnika wyjątkową pozycję na rynku książek drugowojennych. Jest to monografia inna niż wszystkie, jakie dotychczas było mi dane przeczytać. Inność nie oznacza, że jest to książka kategorycznie zła czy rewelacyjna, jest po prostu inna. Autor zdecydował się na opis decyzji ludzi z jednostki Dirlewangera pod kątem antropologicznym w powiązaniu z naturą kłusowników i myśliwych.

Okazuje się, że praca w organizacji humanitarnej jest bardzo dochodowa i mimo że akcje pomocowe prowadzone są w niebezpiecznych czy niegościnnych rejonach, takich pracowników niedogodności dotyczą w bardzo małym stopniu, ponieważ duża część funduszy idzie na zbudowanie odpowiedniego zaplecza czyli hoteli, kortów tenisowych, basenów czy zakup luksusowych samochodów i ochronę. W końcu pomoc można nieść jedynie we właściwych warunkach…

Pod koniec stycznia 1942 roku nadszedł rozkaz wymarszu, a trzy tygodnie później Globocnik z wielką hipokryzją złożył hołd wycofywanej jednostce, dziękując jej za działania w „delikatnych okolicznościach”. Dirlewanger nie spieszył się z gromadzeniem swoich ludzi, oddanego mu do dyspozycji sprzętu ani majątku zdobytego niezgodnie z przepisami. Po ostatniej wymianie korespondencji, w której zrozpaczony Berger prosił Dirlewangera, żeby nie odmawiał wykonania rozkazu Reichsführera, jednostka przeszła na teren Białorusi, gdzie podlegała rozkazom sztabu operacyjnego Himmlera i została tymczasowo wcielona do brygad kawalerii SS.

Hatzfeld, francuski pisarz, reporter i korespondent wojenny, przedstawia w „Nagości życia” wspomnienia trzynastu osób, które na afrykańskich bagnach przeżyły rzezie Hutu. Autor rozmawia z różnymi jednostkami, w różnym wieku, o różnym wykształceniu i zawodzie, ale tożsamych pod względem tego, co ich spotkało wiosną pamiętnego roku. Przytoczone w książce wspomnienia ukazują to, czego my, Europejczycy XXI wieku, nie jesteśmy sobie nawet w stanie wyobrazić. Widzimy zabijanie maczetami kobiet, dzieci, starców, ludzi, którzy jeszcze niedawno byli sąsiadami morderców. Widzimy zabijanie bez opamiętania, fanatyczne i z przyjemnością, zabijanie wszędzie, gdzie się da.

Francuski reporter Jean Rolin w najnowszym zbiorze reportaży opisuje „obrzeża historii”. Przygląda się temu, co pozostało po wydarzeniach historycznych. „To” nie mówi ludzkim głosem, za to wściekle skowycze lub żałośnie skamle. Stoi na czterech łapach na pasie ziemi niczyjej, pomiędzy światem służby człowiekowi, trwaniem na straży jego domostwa, przy nodze karmiciela i opiekuna, a światem prawa silniejszego, powrotu do dzikości i związanej z tym niepewności jutra. Jean Rolin pochylił się w swym zbiorze nad losem futrzanych wyrzutków. Stworzenia te, zepchnięte na margines psiego świata, występują wszędzie, gdzie miejsce miały tragiczne wydarzenia będące skutkiem rewolucji, wojen, zrywów i przełomów.