Posts tagged Rebis

Niezależnie od naszych poglądów i tego, z którą wersją historii się zgadzamy – oficjalną rosyjską czy „odkłamaną” prezentowaną przez Suworowa, Sołonina i kilku innych autorów – większość faktów dotyczących wydarzeń na froncie wschodnim począwszy od roku 1939 jest mniej więcej powszechnie znana. Jednak jest taki obszar, który przy opisywaniu radzieckiej polityki zagranicznej względem zachodnich sąsiadów nieco nam umyka – to stosunki radziecko-fińskie.

Zapewne wszyscy zainteresowani II wojną światowa na wschodzie znają już Marka Sołonina. Ten rosyjski autor wzorem Wiktora Suworowa i kilku innych niezależnych badaczy postanowił pokazać Czytelnikom nową, odkłamaną bądź, jak wolą inni, odmienną od oficjalnej wersję historii.

„GRU” jest książką pokrewną z „Akwarium”. Obie opowiadają o tej samej instytucji, tyle że ta druga jest zbeletryzowaną autobiografią Suworowa, który służył w GRU, a recenzowana tutaj praca miała być rzetelną, na tyle, na ile było to możliwe, monografią radzieckiego wywiadu wojskowego. Pierwotnie była napisana dla potrzeb brytyjskich służb wywiadowczych, ale po drobnych korektach i zmianach, aby była bardziej przystępna dla szerszego grona odbiorców, trafiła na ogólny rynek.

Książka Williamsona na trzystu stronach opisuje tło kampanii polskiej, jej przebieg (podkreślmy w tym miejscu: to nie była kampania „wrześniowa”, trwała bowiem jeszcze w październiku) i następstwa. Emocjonalny tytuł (w oryginale „Poland Betrayed”, tłumaczenie tytułu jest więc dosłowne) zdradza od razu, jakie autor ma zdanie na temat przebiegu wydarzeń z lata i jesieni 1939 roku, ale praca pod względem metodologicznym jest zupełnie w porządku i nie można jej zarzucić braku obiektywizmu.

Rynek wydawniczy w naszym kraju jest dosłownie zalewany pozycjami związanymi z drugą wojną światową; oczywiście nie muszę podawać przyczyn tego stanu rzeczy. Wielka Wojna w polskiej świadomości nie jest nacechowana takim ładunkiem martyrologicznym co na zachodzie. Kiedy my 11 listopada radujemy się z kolejnych rocznic odzyskania niepodległości, w krajach zachodnich symboliczna data zawieszenia walk na zachodnim froncie pierwszej wojny światowej staje się okazją do upamiętnienia żołnierzy poległych w licznych konfliktach ostatnich wieków.

Tytuł odnosi się do słów innego popularnego autora, do którego Sołonin jest porównywany – Wiktora Suworowa, który w serii Lodołamacz stwierdził, że do pogromu radzieckiego lotnictwa doszło o pierwszym brzasku, kiedy to lotnictwo niemieckie zaatakowało śpiące lotniska i większość samolotów zniszczono na ziemi. Jako człowiek z wykształcenia i zawodowo zajmujący się lotnictwem Sołonin poczuł, że coś z teorią Suworowa jest nie tak, dlatego postanowił pokazać, jak to naprawdę na tych uśpionych lotniskach było.

Suworow był pierwszym, który swoim „Lodołamaczem” naruszył uświęconą państwowym majestatem wersję historii. Był prekursorem, ale z roku na rok pojawiało się co raz więcej rosyjskich autorów badających ten okres i dochodzących do nowych ustaleń. Można do nich zaliczyć choćby Władymira Bieszanowa czy Marka Sołonina, którego książkę mam właśnie przyjemność recenzować.

Peter Heather, profesor historii średniowiecznej w King’s College w Londynie, po napisaniu dobrze przyjętego „Upadku Cesarstwa Rzymskiego” (Dom Wydawniczy Rebis) zajął się rozwinięciem jednej z przyczyn tego wydarzenia. Mowa o wielkiej wędrówce ludów – plemion barbarzyńskich sąsiadujących z Rzymem – i o innych wczesnośredniowiecznych migracjach, które w dużej mierze ukształtowały dzisiejszy wygląd Europy. Autor porwał się na zadanie niełatwe, bo jak uporządkować kilkuwieczny, głównie germańsko-słowiański bałagan i w przystępnej formie wyjaśnić Czytelnikom zawiłości procesu, nad którym wciąż głowią się historycy? Jak „niewdzięczna” była praca nad książką niech świadczy fakt, iż autor poświęcił jej – oczywiście z przerwami – szesnaście lat życia.

Po raz pierwszy z postaciami Hernána Cortésa (ok. 1485–1547) i Montezumy II Xocoyotzina (1466–1520) spotkałem się jako rozpoczynający przygodę z czytaniem kilkuletni maluch, w którego ręce wpadł komiks należący do starszego brata, opowiadający o historii podboju Meksyku przez Hiszpanów. Strony komiksu wręcz ociekały krwią – większość obrazków przedstawiała konkwistadorów masakrujących azteckich wojowników salwami z arkebuzów lub konnymi szarżami albo kapłanów wyrywających wciąż żywym ludziom serca w ofierze dla bóstw (gdyby tylko mama dowiedziała się co oglądam…).

Są takie książki, które recenzji nie potrzebują, bo z góry wiadomo, jak i o czym pisze jej autor. Dotyczy to zwłaszcza kilkutomowych serii wydawniczych, w których książki są powiązanie nie tylko nazwiskiem autora, ale i treścią. Z takim przypadkiem mamy właśnie do czynienia, oto bowiem poznański dom wydawniczy Rebis uraczył polskich Czytelników pierwszym w naszym kraju wydaniem „Klęski” Wiktora Suworowa.