Posts tagged Europa

Wolne Miasto Gdańsk utworzono 15 listopada 1920 roku zgodnie z wykonaniem artykułów 100–108 traktatu wersalskiego. Mimo że jego suwerenność została ograniczona w wielu kwestiach na rzecz Ligi Narodów i Polski, samo powołanie takiego tworu politycznego stało się jednym z powodów napiętych stosunków polsko-niemieckich w całym dwudziestoleciu międzywojennym. Jedną ze spornych kwestii było prawo do korzystania przez Rzeczpospolitą z portu, do którego przypływały okręty z towarami dla tego kraju. Nie zgadzały się na to władze gdańskie, nalegając na inne dowolne miejsce przeładunku, ale na polskim wybrzeżu. Młoda Rzeczpospolita nie pozwoliła odebrać sobie praw do korzystania z portu w Gdańsku, dlatego też powołała własny organ czuwający nad rozładunkiem towarów, ciągłością pracy i bezpieczeństwem ich transportu do kraju.

Kanonik krakowski zaprezentował rys postaci Bolesława, który „był mianowicie bardzo urodziwy, cechowały go wielka roztropność umysłu i wielkoduszność”, a jednocześnie był „bardzo sprawny w rozsądzaniu spraw tak publicznych, jak prywatnych”, dzięki czemu „przysparzał sławy i uznania” sobie i poddanym. Jednocześnie, dodawał kanonik, „natura obdarzyła go wspaniałą i dostojną postawą, wyróżniającą go od innych śmiertelników”, czyli taką – jak możemy się domyślać – która podkreślała monarszy majestat.

Zacieśnienie stosunków w pierwszych latach istnienia Sojuszu Północnoatlantyckiego doprowadziło do powstania formalnej struktury organizacyjnej i wejścia w życie pierwszej koncepcji strategicznej NATO, podyktowanych zimnowojennym współistnieniem dwóch przeciwstawnych ideologicznie bloków. Stało się również potwierdzeniem znanego od dawna powiedzenia, że nic nie łączy bardziej niż wspólny wróg. W latach 1950–1952 sojusz wzmocnił się od wewnątrz i przygotował do rywalizacji w realiach zimnej wojny.

„Wojna zimowa” była konfliktem o dużym znaczeniu dla niemieckiego kierownictwa – a na pewno większym, niżby się to mogło wydawać. Obserwujący zmagania po drugiej stronie Bałtyku wojskowi wywiadowcy wydelegowani przez Berlin z Fremde Heere Ost mogli ostatecznie przekonać się o wartości bojowej i potencjale obronnym rosyjskiego wojska. W ostatecznym porównaniu Armii Czerwonej z Wehrmachtem ta pierwsza wypadła bardzo blado. Nie mogła się z nim mierzyć ani pod względem sprawności dowodzenia, ani wyszkolenia, ani logistyki czy w końcu organizacji zaplecza frontu. Od tej pory niemiecki sztab i kierownictwo Rzeszy miały wyrobione zdanie o fatalnie zorganizowanej armii swojego kłopotliwego partnera.

Wielkie zasługi na polu tworzenia późniejszego sojuszu transatlantyckiego położył brytyjski sekretarz do spraw zagranicznych Ernest Bevin, powszechnie uważany za ojca Traktatu Waszyngtońskiego. W historycznym przemówieniu do Izby Gmin w styczniu 1948 roku nawoływał do stworzenia Unii Zachodnioeuropejskiej, która miała być wstępem do zawiązania paktu transatlantyckiego. Stało się ono impulsem do zorganizowania serii trójstronnych rozmów pomiędzy Wielką Brytanią, Kanadą i Stanami Zjednoczonymi.

Najważniejszą kwestią, jaka rzutowała na stosunki polsko-japońskie w drugiej połowie lat 30., były próby przyciągnięcia Polski do paktu antykomiternowskiego. Pierwsze propozycje padły już z ust Hermana Göringa w lutym 1937 roku, w czasie jego pobytu w Polsce. 13 sierpnia 1937 roku odbyła się w Berlinie konferencja japońsko-niemiecka, na której poruszono zagadnienie wciągnięcia Polski do paktu.

Warto zastanowić się w tym miejscu, gdzie obecnie w Europie zachowały się autochtoniczne ludy pamiętające jeszcze czasy przed ekspansją Indoeuropejczyków. Miejsc tego typu jest zaskakująco wiele. Poza wspomnianymi wcześniej Węgrami oraz iberyjskimi Baskami również Finowie posługują się rdzennie europejskim językiem. Do grupy językowej określanej jako ugrofińska oprócz języków używanych przez Węgrów i Finów należą także: estoński, lapoński oraz kilka grup języków ludów syberyjskich zamieszkujących wschodnie stoki Uralu.

Od czasów najdawniejszych w niektórych armiach usiłowano wprowadzić pewną jednolitość ubioru żołnierza. W początkach historii świata pierwszym elementem, w którym można zauważyć próby unifikacji, był hełm. Starano się w nim stosować jednolite znaki, grzebienie, pióropusze, kity, rogi, a także symbole zwierząt, ptaków lub bóstw. Ułatwiało to rozmieszczenie wojsk na polu walki i dowodzenie. Poza tym żołnierze mogli łatwiej odróżnić swoich towarzyszy od wrogów.

„Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej! Zwracam się dziś do Was jako żołnierz i jako szef rządu polskiego. Zwracam się do Was w sprawach wagi najwyższej. Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. […]Ogłaszam, że w dniu dzisiejszym ukonstytuowała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Rada Państwa, w zgodzie z postanowieniami Konstytucji, wprowadziła dziś o północy stan wojenny”. Czy musiało dojść do tego, że wojskowi spod szyldu WRON musieli wprowadzić stan wojenny na terenie całego kraju?

Batalion strzelców podhalańskich stał się spadkobiercą tradycji Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich dowodzonej przez generała Zygmunta Bohusz-Szyszko, która wsławiła się w walkach w rejonie Narwiku w maju 1940 roku. Po powrocie z Norwegii, mimo możliwości wyładowania całej brygady na Wyspach Brytyjskich, wysłano ją na front we Francji, gdzie został rozbita. Mniejszymi oddziałami żołnierze przedostawali się do Wielkiej Brytanii, gdzie odbudowywano polskie jednostki. Tam z ocalałego wojska sformowano batalion strzelców podhalańskich.