Nakładem Domu Wydawniczego Rebis ukazała się praca Thomasa Webera „Pierwsza wojna Hitlera. Adolf Hitler, żołnierz pułku Lista i pierwsza wojna światowa”. Jest to pozycja wyjątkową, ponieważ Autorowi jako pierwszemu udało się dotrzeć do niepublikowanych wcześniej, prywatnych listów, relacji towarzyszy broni z 16. (bawarskiego) rezerwowego pułku piechoty, później nazwanego pułkiem Lista – od nazwiska pierwszego dowódcy Juliusa von Lista – w którym służył Hitler w czasie I wojny światowej.
Książka została podzielona przez Webera na dwie części. Pierwsza dotyczy wydarzeń z Wielkiej Wojny, natomiast druga to okres od zakończenia wojny w 1918 roku do ostatnich dni życia Hitlera. W pierwszej części Autor bezwzględnie rozprawia się z legendą Führera jako postaci pozytywnej, wykreowaną przez niego samego w Mein Kampf, na podstawie opisów historyków bazujących na relacjach towarzyszy broni, a także wyolbrzymiania zasług Hitlera na polu chwały. Podważa odznaczenie Krzyżem Żelaznym I klasy, gdyż powodem przyznania jednego z najwyższych odznaczeń armii niemieckiej nie było męstwo, ale prawie czteroletnia służba w sztabie pułku Lista. Co ciekawe, otrzymał go od adiutanta regimentu Hugona Gutmana – z pochodzenia Żyda. Autor sugeruje również, że Adolf Hitler przeżył wojnę dzięki temu, że był łącznikiem w sztabie pułku, a narażenie na niebezpieczeństwa było minimalizowane przez charakter sprawowanej funkcji. Jednak zanim został łącznikiem, uczestniczył w szturmie na Gheluvelt; opisując bitwę Autor krytykuje przygotowanie obu stron, wyraża opinię, że żołnierze brytyjscy mając doskonałą okazję do zabicia Hitlera, nie wykorzystali jej. Thomas Weber kreśli nam portret psychologiczny swojego „bohatera” jako samotnika, a nawet dziwaka, jednostki nieprzystosowanej do realiów wojny. Według wspomnień telefonisty Aloisa Schnelldorfera, „(…) umarłby z głodu (…), gdyż jako jedynemu nie udało się otworzyć puszki z jedzeniem za pomocą bagnetu”. Historyk doszedł do wniosku, że antysemityzm Adolfa Hitlera, wbrew temu, co mówił późniejszy dyktator, nie został ukształtowany w okopach. Siłą sprawczą takich, a nie innych przekonań były przede wszystkim gorycz porażki po wojnie i niekorzystne dla Niemiec postanowienia traktatu wersalskiego z 1919 roku, z czym Hitler nigdy się nie pogodził.
Natomiast druga część jest pokazaniem drogi do zdobycia władzy w Niemczech. Ogromną rolę odgrywa tutaj wojenna służba Hitlera, fakt intensywnie wykorzystywany w propagandzie nazistowskiej. Na potrzeby kreowania heroizmu wodza powstawały nawet książki dla dzieci. Lecz nie wszystkie jednostki zgadzały się z „jedyną prawdą”. Część byłych towarzyszy miała odwagę przedstawiać inne – prawdziwe – oblicze wodza, za co nierzadko przyszło im zapłacić wysoką cenę. Kiedy Hitler zdobył władzę, osoby, które miały odwagę mu się przeciwstawić, musiały albo uciekać z kraju, gdyż groziło im niebezpieczeństwo, albo zostały zmuszone do wycofania oskarżeń.
Publikacja nie skupia się jedynie na losach Hitlera, przybliża nam również realia I wojny światowej. Widzimy życie codzienne żołnierzy, ich początkowo pozytywne nastawienie do wojny, które z biegiem lat ustępuje goryczy po przegranych bitwach i strachowi przed kolejnym szturmem na pozycje wroga. Po przeczytaniu fragmentów listów uczestników walk odnosi się wrażenie, że to nie ostrzał nieprzyjaciela był najgorszy, ale nieludzkie warunki panujące w okopach i uciążliwy odór ciał poległych żołnierzy.
Dużym plusem książki jest szczegółowa bibliografia. I choć sama pozycja, jeśli chodzi o działania wojenne, odnosi się do I wojny światowej, a głównym przedmiotem badań Autora jest sam Hitler, kształtowanie się jego poglądów i pozycji, Weber nie oparł się na samych badaniach historyków skupiających się na danym okresie i danej postaci. Sięgnął głębiej, posłużył się listami, relacjami, opiniami, artykułami, które każdy Czytelnik chcący poszerzyć swoją wiedzę w danym aspekcie będzie mógł wykorzystać, kierując uwagę na pozycje uwzględnione w bibliografii. Co do książki, poza nielicznymi literówkami i wprost rzucającym się w oczy brakiem jakiejkolwiek mapy opisywanych działań (czasem aż się prosi, aby była uwzględniona), innych błędów nie zauważyłem.
Reasumując, jest to pozycja głównie bibliograficzna ukazująca przyszłego kanclerza III Rzeszy jako zwykłego żołnierza na arenie I wojny światowej i obalająca mit, jakim to bohaterem wojennym był Hitler. Niepoślednią rolę odgrywają tutaj materiały archiwalne, do których Autorowi udało się dotrzeć – wynikiem czego zdołał rozwikłać kolejną zagadkę w historii opartą wcześniej głównie na materiałach propagandy nazistowskiej. Sama książka jest godna polecenia, uważam nawet, że powinna być lekturą uzupełniającą dla studentów historii.
