Chociaż w ostatnich tygodniach jest o nim ciszej, to całkiem niedawno był czas, gdy portal WikiLeaks był na ustach całego świata. Było tak, ponieważ na jego stronach internetowych ujawniano objęte tajemnicą dokumenty wojskowe i polityczne. Równie znany jak sam portal stał się Julian Assange, który jest z WikiLeaks niemal utożsamiany. Czy słusznie? Kim jest ten bohater, jak chcą jedni, lub groźny przestępca, jak chcą inni? Na te pytania w swojej książce próbuje odpowiedzieć dwoje Niemców, Carsten Görig i Kathrin Nord.

Recenzowałem niedawno pochodzącą z wydawnictwa Buchmann biografię Alberta Einsteina, która niezbyt przypadła mi do gustu. Niniejsza książka należy do tej samej serii wydawniczej Wielkie Biografie i wydana została w identyczny sposób jak praca o niemieckim fizyku. Mimo że pozornie są identyczne, to moja ocena ich obu jest diametralnie inna. O ile „Einstein” nie zachwycił, o tyle muszę przyznać, że „Julian Assange” jest pracą co najmniej dobrą. Wynika to z kilku faktów.

Po pierwsze jest znaczna różnica w ilości dostępnych źródeł. O ile Beata Kaczmarczyk miała do dyspozycji setki, jeśli nie tysiące potencjalnych źródeł, o tyle o samym Julianie Assange’u nie powstała chyba jeszcze żadna książka i ta zalicza się do pionierskich. Przy jej tworzeniu Autorzy korzystali głownie z dostępnych materiałów prasowych i źródeł internetowych. Jednak nawet to, co tam znaleźli, wystarczyło jedynie na 126 stron książki. Po drugie, znacznie ciekawszy jest sposób i styl, którym napisano tę biografię. Nie jest to tylko suchy zbiór faktów, z jakim mieliśmy do czynienia w przypadku „Einsteina”, ale również próba analizy i oceny opisywanej postaci. Zaznaczyć przy tym trzeba, że Autorzy podchodzą do problemu ze zdrowym krytycyzmem i przedstawiają wszystkie strony Assange’a, zarówno te jasne, jak i ciemne, a tych drugich nie brakuje i nie mam tu wcale na myśli prawdziwego lub domniemanego gwałtu popełnionego w Szwecji, który stał się przyczyną jego aresztowania w Wielkiej Brytanii. Po trzecie wreszcie, książka nie jest tylko biografią kontrowersyjnego Australijczyka, ale i próbą naświetlenia całej instytucji, jaką jest WikiLeaks, motywów, dla których powstała, rozwiązań technicznych, na jakich się opiera, oraz wszystkich ludzi którzy przyczynili się do jej powstania i utrzymywania, bo choć wydawać by się mogło, że jest to prywatne przedsięwzięcie Assange’a, za tym portalem swoi wiele osób o różnych poglądach i interesach, wśród których znajdziemy też wielu przeciwników głównego bohatera tej książki, którego oskarżają o wykorzystywanie szczytnej idei WikiLeaks dla popularyzacji własnej osoby i zarobku.

Jak wspomniałem, Autorzy przedstawiają wszystkie postaci i wydarzenia z różnych stron, dzięki czemu dostajemy do ręki solidne, całościowe – na ile było to możliwe przy tak skąpych źródłach i aurze tajemniczości, która otacza Assange’a – opracowanie fenomenu, jakim kilka miesięcy temu była WikiLeaks. Obecnie mimo podejmowanych prób zablokowania tej strony działa ona nadal, ale widać, że przykład problemów, jakie spotkały Bradleya Manninga, podziałał odstraszająco i nie widać kolejnych chętnych do wykradania tajnych informacji i przekazywania ich demaskatorskiemu portalowi.

Skoro i przywoływany już wielokrotnie „Einstein”, i „Julian Assange” zostały wydane w tej samej serii, sposób ich wydania jest identyczny. Wydawnictwo Buchmann postawiło na skromność i prostotę oprawy, przykładając się za to do rzetelnego przygotowania tekstu, w którym błędów nie uświadczymy. Zdjęcia znajdziemy jedynie na okładkach i skrzydełkach, za to tekst uzupełniono aneksem, w którym zajdziemy tytuły książek i adresy internetowe, które pozwolą Czytelnikowi uzupełnić informacje zawarte w książce.

Na koniec muszę przyznać, że niechętnie wziąłem się za recenzję tej książki. Należę bowiem do zdecydowanych przeciwników Assange’a, a obawiałem się, że książka będzie prezentowała jednostronny, pozytywny obraz, kreując głównego bohatera na współczesnego samotnego wojownika przeciw opresyjnemu systemowi. Zostałem miło zaskoczony i teraz mogę tę książkę polecić wszystkim zainteresowanym najnowszą historią świata.