Jan Luksemburski, znany również jako Jan Ślepy urodził się 10 sierpnia 1296 roku. Był najstarszym synem Henryka VI - władcy cesarstwa niemieckiego. Luksemburgowie związani byli w tym czasie z dworem francuskim. Nie dziwi zatem fakt, że młody Jan wychowywał się w Paryżu razem z synami Filipa IV Pięknego. Luksemburgowie zdobyli tron Rzeszy trochę nieoczekiwanie. Henryk wykorzystał nadarzającą się okazję w 1308 roku, kiedy zginął tragicznie Albrecht Habsburg. Udało mu się jednak oprzeć się naciskowi "starych dynastii" - m.in. Wittelsbachów i Habsburgów.
|
Portret Henryka IV Wiernego
|
Czechy były najcenniejszym nabytkiem, jaki udało się zdobyć Luksemburgom. Henryk nadał je swojemu synowi - Janowi jako lenno Rzeszy. Sytuacja się jednak skomplikowała, kiedy w 1311 cesarz niespodziewanie umarł. Na głowę niepełnoletniego jeszcze Jana spadł nie tylko ciężar dbania o interesy czeskie, ale również problem ubiegania się o koronę po swoim ojcu. Plan ten był zbyt ambitny jak na niedoświadczonego władcę. Nie udało mu się zasiąść na tronie niemieckim, jednak jego starania przyczyniły się do tego, że cesarzem obwołano Ludwika IV Wittelsbacha. Gdyby na tronie zasiadł jego konkurent - Fryderyk Piękny z rodu Habsburgów, mógłby się upomnieć o Czechy, do których Habsburgowie rościli sobie prawa).
Lecz nadmierne skupienie się nad walką o koronę cesarską odbiło się czkawką Janowi. Sytuacja w Czechach stała się bardzo napięta, gdyż król chciał wzmocnić swoją władzę. W przyrodzie jednak nic nie ginie - więc musiał czyjąś władzę uszczuplić. Wybór padł oczywiście na panów czeskich. Pomysł niestety okazał się chybiony. Opozycja była tak silna, że możnowładcy gotowi byli oddać tron Habsburgowi w zamian za zachowanie przywilejów. Argument nie do odparcia :) Dlatego Jan musiał zrezygnować ze swoich planów. Jako że w polityce wewnętrznej Jan nie odnosił sukcesów - to może spróbować w zagranicznej? :) W 1317 umarł margrabia brandenburski Waldemar.
|
|
|
|
Król czeski postanowił wykorzystać tę sytuację, jednak zdecydowany sprzeciw książąt niemieckich rozwiał marzenia Luksemburczyka, który musiał zadowolić się jedynie Dolnymi Łużycami i Budziszynem.
Ostatnią szansą na "coś większego" była wojna z Polską. Od czasów Wacława II królowie czescy nosili tytuł również króla Polski. Był więc powód, by zadrzeć z Władysławem Łokietkiem. Sam jednak Jan nie sprostałby temu zadaniu - zawiązał więc koalicję antypiastowską z Habsburgami i Wittelsbachami. Głównym celem było oczywiście opanowanie Śląska, dalszych podbojów na razie nie planował.
Pierwsza wyprawa na Śląsk odbyła się w 1327 roku. Zakończyła się jednak całkiem szybko dzięki mediacji króla Węgier. Efekt wyprawy - hołd lenny kilku książąt śląskich.
W wyprawach na ziemie polskie Jan Luksemburski wspierany był przez zakon krzyżacki, który oczywiście nie pałał sympatią do Polaków. Wspólną wyprawę rozpoczęto w 1328. I ponownie Jan odniósł sukces - książę płocki musiał złożyć hołd królowi Czech. Co ciekawe, w tym czasie Luksemburczyk udowodnił, że ma całkiem dobrą głowę do interesów - mimo że nie władał Pomorzem Gdańskim ani przez jeden dzień, odsprzedał do niego prawa Krzyżakom za 4800 kop groszy praskich.
W 1338 sprzedał również prawa do korony polskiej - królowi Polski :). To się nazywa dobry interes - to tak jakby Putin sprzedał Kwaśniewskiemu prawa do noszenia tytułu polskiego prezydenta :). No ale nic, skarbiec czeski został zasilony pokaźną sumą 20 000 kop groszy praskich. A na dodatek w zamian za zrzeczenie się praw do Mazowsza, Kazimierz Wielki zrzekł się Śląska. Na koniec zaś zawarto dziesięcioletni układ o zachowaniu pokoju.
Na tym kończy się historia Jana Luksemburskiego. Zginął w czasie bitwy pod Crecy, 26 sierpnia 1346 roku, walcząc wiernie u boku króla Francji, Filipa VI. Często jednak zapomina się, że kiedy brał udział w tym starciu, był już kompletnie ociemniały...
|
|
|