Wpisy w kategorii Druga wojna światowa

Dyplom i medal, na którym widnieje napis „kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”, zostały ustanowione dekretem Knessetu z 1963 roku. Od tego czasu po dzień dzisiejszy kapituła Instytutu co rok przyznaje te zaszczytne laury osobom z całego świata. Pod koniec 2010 roku ogólna liczba Sprawiedliwych wyniosła 23788, pochodzących łącznie z 45 państw. Być może nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, iż w tym gronie jest aż 495 Niemców. I co znamienne, nie tylko cywilów, ale również wojskowych. O dwóch z nich chcemy dzisiaj opowiedzieć.

W przeciwieństwie do europejskiego teatru działań wojennych problematyka uczestnictwa rosyjskich emigrantów i ochotników po stronie Cesarstwa Japonii w walkach przeciwko ZSRR w czasie II wojny światowej jest w Polsce kompletnie nieznana i nieobecna w naszej historiografii, nawet w publicystyce.

Dowódca dywizji wyskoczył z samochodu i biegł w kierunku Hitlera i Mussoliniego, przytrzymując stalowy hełm tańczący mu na głowie. Zupełnie bez tchu stanął przed… samochodem Hitlera. Zdezorientowany, nie wiedział, komu ma składać meldunek. Hitler krótkim ruchem ręki wskazał na sąsiada. Oficer od razu zaczął meldować, a stojący z tyłu esesmani ze straży przybocznej Hitlera pękali ze śmiechu z „chwackiego” włoskiego generała.

Tekst niniejszy powstał jako posłowie do wydania polskiego książki „Manstein. Najlepszy generał Hitlera”. Ponieważ …

Ogromne klęski poniesione w lecie i na jesieni 1941 roku nie załamały ducha Związku Radzieckiego. Żołnierze Armii Czerwonej stawiali opór, a potencjał militarny zbudowany w latach trzydziestych pozwolił w końcu na wyrównanie strat i dał możliwość do kontrataku. Pierwszym sukcesem wojska sowieckiego było zatrzymanie hitlerowców pod Leningradem. Kolejnym – kontrofensywa moskiewska Armii Czerwonej pod dowództwem generała Gieorgija Żukowa ze wsparciem wojsk generała pułkownika Iwana Koniewa.

Motywy wstąpienia do sił powietrznych marionetkowego państwa były różne; od nieuznania sposobu podpisania zawieszenia broni, przez niechęć do walki u boku niedawnego wroga, z którego ręki, jak by nie było, zginęło wielu kolegów, po chęć obrony Włoch przed nalotami bombowymi aliantów czy zwykłe poczucie obowiązku i związania przysięgą. Rzadko były to pobudki ideologiczne, odwrotnie jak w siłach lądowych.

Zasłynęła ze śmiałych akcji „żywych torped” pod Gibraltarem i w Aleksandrii. Była to „prywatna armia”, która łącznie z jednostkami bojowymi liczyła 25 tysięcy ludzi (w chwili powstania RSI liczyła sześć tysięcy żołnierzy), jednak była porozrzucana po całym kraju. Co ciekawe, sam jej dowódca nie był zbyt lubiany w sferach rządowych RSI, co kosztowało go kilka dni więzienia w styczniu 1944 roku. Uwolniono go z obawy przed zamachem stanu ze strony Niemców (których był ulubieńcem) i jego oddziałów. Poza tym prezentował również bardzo wysokie umiejętności wojskowe, co rzadko się zdarzało wśród Włochów.

Chociaż Mussolini pozostał tytularną głową państwa, do końca wojny i życia był żałosną figurą i – jak jego państwo – marionetką w rękach niemieckich mocodawców. Dokonywał inspekcji oddziałów wojskowych i kierował republiką z pomocą marszałka Grazianiego, ale w istocie był już złamaną istotą.

W 1940 roku faszystowskie Włochy przystępują do wojny po stronie Niemiec, wypowiadając 10 czerwca wojnę Anglii i Francji. Il Duce wraz ze sztabem, choć większość generalicji mówi mu, że to niemożliwe, chce prowadzić wojnę równoległą do prowadzonej przez Niemcy Adolfa Hitlera. Mussolini po zdobyciu Etiopii w latach 1935–1936, a później Albanii w roku 1939, wierzy (albo chce wierzyć), że jego armia jest na to przygotowana. Już niedługo przekona się, że tak nie jest. Z państwa, które miało ambicje odtworzenia Imperium Romanum Włochy staną się sekundantem potężnego sąsiada zza Alp.

„Życie jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiesz, co ci się trafi”. Tak mówił Tom Hanks w kultowym filmie „Forrest Gump”. Losy ludzkie, a tym bardziej żołnierskie, są jak to pudełko czekoladek. Żołnierz żadnej armii nie jest nigdy pewny swego losu. W czasie konfliktu nigdy nie wie, gdzie rzucą go „wichry wojny”, w jakich warunkach przyjdzie mu prowadzić boje i czego może się tam spodziewać. Niewiadome jest nawet, czy skończy konflikt po tej samej stronie, po której zaczął. Na wojnie pewne jest jedno: śmierć i poniewierka.