Książka nie stawia żadnej tezy, z którą można by się zgadzać lub spierać. Pokazuje po prostu i poddaje pod rozwagę pewne fakty, zjawiska i opinie, czym różni się od „Europa walczy” Normana Daviesa, mającej wykazać zachodniemu Czytelnikowi, iż „prawdziwa” wojna toczyła się na froncie wschodnim.

Kryminały w naszym serwisie to rzadkość, bo i rzadko (niestety) zdarza się, by współcześni autorzy osadzali powieści z tego gatunku w realiach historycznych. Bywają jednak i tacy, a jednym z nich jest Szkot Philip Kerr, którego kryminał „Marcowe fiołki” wydany przez lubelskiego Red Horse’a osadzony jest w hitlerowskich Niemczech.

Tak się jakoś złożyło, że dawno nie było u nas książek z wydawnictwa Muza. Zaszczyt przerwania tego stanu rzeczy przypadł książce Michaela E. Haskewa „Jednostki elitarne II wojny światowej”. Książce – zdradźmy już teraz – zupełnie niezłej, ale raczej nie dla wszystkich.

Zbiory esejów, zwłaszcza historycznych, to rzadkość w polskich księgarniach – a szkoda. W kulturze anglosaskiej natomiast jest to popularna forma pisania o zgoła czymkolwiek, a więc i o historii. Tego typu esejów powstają tam całe pęczki, wobec czego wartość większości jest w najlepszym razie dyskusyjna, ale już choćby tylko rachunek prawdopodobieństwa mówi, że muszą się tam trafić perełki.

Jak już powiedziałem, jest to literatura popularna, mająca dostarczyć Czytelnikowi czystej rozrywki i złe świadectwo wystawi sobie każdy, kto chciałby z powieści uczyć się historii (na marginesie: ponoć wielu Polaków wierzy, że „Potop” Sienkiewicza opisuje stuprocentowe fakty). Powieści Ciszewskiego mogą się jednak stać zachętą do pogłębiania wiedzy poprzez lekturę pozycji bardziej naukowych – i daj Boże, by tak się stało.

Cieszy mnie bardzo, że na rynku pojawia się sukcesywnie coraz to więcej książek opowiadających o sukcesach naszych lotników podczas II wojny światowej. Kilka ostatnich lat przyniosło polskiemu Czytelnikowi kilka naprawdę wyśmienitych pozycji, zarówno pisanych z perspektywy osoby trzeciej.

Pomysł Andrieja Łazarczuka na powieść „Sturmvogel” był świetny. Dawał potencjał, by stworzyć jedną z najciekawszych opowieści fantasy osadzonych w realiach drugiej wojny światowej. Szkoda, że najwyraźniej przytłoczył samego autora.

O tym właśnie konflikcie opowiada książka Antony’ego Beevora, która ukazała się w polskich księgarniach nakładem wydawnictwa Znak. 62-letni dziś absolwent słynnego Royal Military College w Sandhurst, niegdyś żołnierz, obecnie zawodowy pisarz i historyk, rozpoczął pracę nad nią ponad trzydzieści lat temu.

Autorem owego pamiętnika jest Kumagai Naozane, autorem powieści zaś – Donald Richie. Ten drugi to wybitny ekspert w zakresie japońskiej kinematografii, a tym samym także i kultury. Ten pierwszy zaś to dokonujący żywota jako mnich były samuraj, który postanowił spisać historię swojego życia.

„Szum młodości” Stefana Łaszkiewicza, pilota wojskowego, pierwszego dowódcy Dywizjonu 308, jest biografią Jana Grudzińskiego, dowódcy Orła, który uciekł wraz z okrętem z Tallina i wraz z nim dokonał żywota w okolicznościach wciąż niewyjaśnionych.