Jan Karski – to nazwisko kojarzy chyba każdy Polak zorientowany w naszej drugowojennej historii. Ale zapewne mało kto kojarzy coś ponad zestawienie „Karski – kurier”; a i tak poprawnie w jego wypadku jest nie „kurier”, ale „emisariusz”. Los Kazimierza Moczarskiego jest podobny.

Na 260 stronach (plus bibliografia i indeks) Peter Burke, wykładowca na uniwersytecie w Cambridge, prezentuje historię ogółu języków wczesnonowożytnej (a więc od schyłku średniowiecza) Europy. Dowie się więc Czytelnik, jak zmieniała się rola łaciny i że wbrew pozorom w pewnych aspektach mowa Cycerona trzymała się dzielnie przez dość długi czas.

Ian Kershaw mało uwagi poświęca zbrojnemu aspektowi II wojny światowej, koncentrując się na tym, co działo się w zaciszu gabinetów. Dowie się więc Czytelnik na przykład, w jaki sposób funkcjonował system decyzyjny w Japonii, nazistowskich Niemczech czy faszystowskich Włoszech oraz w jakim stopniu Franklin D. Roosevelt pozwalał, by sterowały nim sondaże opinii publicznej (ciekawe w kontekście zarzutów pod adresem Donalda Tuska).

Polscy miłośnicy lotnictwa powinni się złożyć na – tu ukłony w kierunku pana Daukszewicza – „dobrą flaszkę” dla wydawnictwa Zysk i S-ka. Oto bowiem poznańska oficyna uraczyła nas nie tylko wspomnieniami Bohdana Arcta, ale i pierwszorzędną powieścią lotniczą, a nawet dwiema w jednej okładce. Dla uproszczenia przyjmijmy jednak, że jest to jedna powieść, co będzie o tyle łatwiejsze, że wydarzenia opisane w jednej chronologicznie sąsiadują z opisanymi w drugiej.

„Chorągiew…” łączy z „Wilczym Legionem” wiele – wiadomo: osoba autora, wydawnictwo – jednak są to książki diametralnie różne. Poprzednio mieliśmy powieść, teraz – zbiór opowiadań. Wtedy pozostaliśmy w czasach względnie współczesnych, teraz – cofamy się do dwudziestolecia międzywojennego.

Czterdzieści pięć lat to w skali ludzkiej cywilizacji niewiele, w historii Polski wystarczająco długo jednak, aby wpłynąć na postrzeganie przez nas wielu epizodów kluczowych dla losów naszego narodu. Z powodów oczywistych dotyczy to zwłaszcza stosunków polsko-radzieckich. Najbardziej eksponowanym tego przykładem jest zbrodnia katyńska, jednakże tamtejsze ofiary NKWD nie są jedynymi ofiarami burzliwej historii Polski.

„Niebo w ogniu” opowiada o karierze autora w roli pilota myśliwskiego na froncie zachodnim i afrykańskim, a następnie w roli jeńca wojennego po lądowaniu ze spadochronem nad okupowaną Holandią. Znajdzie tu Czytelnik zmagania nie tylko z myśliwcami i bombowcami Luftwaffe, ale także z pustynnym gorącem czy pociskami V-1, jednak pod względem informacyjnym zdecydowanie najcenniejszy jest opis niewoli, jakiej doświadczył autor pod koniec wojny.

Reportaże różnej maści często ostatnio goszczą na naszych elektronicznych łamach. Najpierw „Wytępić całe to bydło”, następnie „Dzieci Groznego”, teraz zaś opowiem Wam o „włoskim Kapuścińskim”.

Stołeczne wydawnictwo WAB w ostatnich tygodniach mocno rozwija serię „Terra incognita”, w ramach której do księgarń trafiają różnorakie, szeroko pojmowane reportaże – to właśnie do tej serii należy niedawno recenzowana u nas, przeze mnie zresztą, książka „Wytępić całe to bydło”, a także pozycja, o której opowiem Wam tym razem.

Głupio tak zaczynać recenzję od stwierdzenia, że mamy do czynienia z książką dziwną, ale… Mamy do czynienia z książką dziwną. W pewnym sensie z dwiema książkami wymieszanymi naprzemiennie w jednej oprawie. Pierwsza „książka” to reportaż autora z jego podróży po północnej Afryce.