Pierwszym miejscem, przeciw któremu postanowił się wyprawić Kutajba, był Pajkend. Jako osada dość zamożna, Pajkend miał silną cytadelę i pokaźny zapas broni na wypadek oblężenia. W obliczu groźby ze strony zbliżających się Arabów miejscowi dehkanowie (możni) wezwali na pomoc innych Sogdyjczyków. Koalicja powstrzymała najeźdźców, lecz niestety okazała się niezbyt trwała. Pierwsze dezercje zdarzyły się już w początkowej fazie starcia. Ostatecznie po dziesięciu miesiącach oblężenia forteca upadła, szybko doszło jednak do rewolty. Po jej stłumieniu wszyscy mężczyźni z Pajkendu zostali straceni, a kobiety i dzieci – wzięte w niewolę.

Polityka kolonialna prowadzona przez europejskie mocarstwa nie ominęła obszarów Azji Środkowej. Choć mentalnie tkwiły głęboko w średniowieczu, stanowiły łakomy kąsek dla lokalnych potęg szukających nowych ziem. Państwa takie jak Persja czy Turcja nie brały bezpośredniego udziału w opanowywaniu stepów Azji Centralnej. Głównymi graczami prowadzącymi zmagania były Rosja od północy oraz Anglia sprawująca zwierzchnią władzę nad Indiami i Afganistanem. Jak jednak doszło do trwałego związku gospodarczego ośrodków takich jak Buchara z caratem, a później władzą bolszewicką? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, lecz warto bliżej poznać sytuację stepu w czasach kolonializmu.

Prawdziwą pasją Uług Bega była astronomia. W swojej stolicy wybudował obserwatorium astronomiczne wyposażone w ogromnych rozmiarów przyrządy do obserwacji ciał niebieskich (zwłaszcza czterdziestometrowy sekstant). I nie poprzestał jedynie na patronacie nad budową. Aktywnie uczestniczył też w pracach naukowych, między innymi osobiście brał udział w sporządzeniu tablic astronomicznych i wytyczaniu map nieba, na których opierał się później tworzący w XVII wieku Jan Heweliusz.

Według oficjalnej doktryny cesarstwa nigdy nie prowadzono handlu z ziemiami ościennymi. Teoria stawiająca Syna Nieba w centrum wszechświata nie dopuszczała partnerskich stosunków z innymi krajami. Przyczyną takiego stanu było przekonanie, że cesarz jest władcą całego świata, a jako bóstwo nie może uznać równorzędności żadnego innego władcy. Delegacje handlowe traktowano jako prezenty od „zarządców” odległych krain. Cesarz w ramach wdzięczności obdarowywał handlarzy towarami chińskimi porównywalnej lub wyższej wartości.

Warto zastanowić się w tym miejscu, gdzie obecnie w Europie zachowały się autochtoniczne ludy pamiętające jeszcze czasy przed ekspansją Indoeuropejczyków. Miejsc tego typu jest zaskakująco wiele. Poza wspomnianymi wcześniej Węgrami oraz iberyjskimi Baskami również Finowie posługują się rdzennie europejskim językiem. Do grupy językowej określanej jako ugrofińska oprócz języków używanych przez Węgrów i Finów należą także: estoński, lapoński oraz kilka grup języków ludów syberyjskich zamieszkujących wschodnie stoki Uralu.

Koczownicy przesłali perskiemu władcy dość zagadkowe dary: ptaka, żabę, mysz i pięć strzał. Dariusz z zadowoleniem zinterpretował to wydarzenie jako oddanie mu we władanie ziemi, wody i nieba. Miało to być symboliczne poddanie się Scytów. Jeden z doradców dworu perskiego, Gobryas, zrozumiał jednak prawdziwe znaczenie poselstwa które przedstawił następująco: „Persowie, jeżeli nie staniecie się ptakami i nie wzlecicie ku niebu albo w postaci żab nie wskoczycie do bagien, to nie wrócicie do domu, rażeni tymi strzałami”.

Tamerlan zwany również Timurem należał bez wątpienia do najznakomitszych zdobywców w dziejach świata. Jego rozległe imperium obejmowało obszary od zachodniej granicy Chin poprzez Azję Środkową aż po ziemie Anatolii i Egiptu. Na tak niezwykłą i dynamiczną karierę wpłynęło wiele czynników, wśród nich przede wszystkim należy wymienić przymioty osobiste samego władcy i sprzyjające warunki polityczne w regionie, w tym znaczne osłabienie polityczno-ekonomiczne ościennych krajów. Gdy analizuje się bliżej podboje Tamerlana, jedną z najbardziej zastanawiających kwestii jest jego stosunek do islamu, wyznawanego wtedy powszechnie przez ludy Mawarannahru, a co za tym idzie, również przeważającą część jego wojsk. W deklaracjach i czynach tego niezwykłego zdobywcy bez większych trudności można zauważyć, iż jego stosunek do religii był dość niejednoznaczny. Zdecydowanie nie należał do gorliwych muzułmanów, mimo iż wielokrotnie w działaniu odwoływał się do islamu i jego zasad.