We współczesnych relacjach polsko-niemieckich najbardziej drażliwym problemem, o silnym akcencie emocjonalnym, jest sprawa nieuregulowanych kwestii związanych z majątkami pozostawionymi przez repatriowaną ludność niemiecką z terenów na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej.

Muszę przyznać, iż mam już serdecznie dość wydawanych w naszym kraju w iście przemysłowym tempie powieści anglosaskich pisarzy o tajemnicach Świętego Graala, Marii Magdaleny, templariuszy czy masonów.

Dziś już powszechnie wiemy, iż nie bez powodu w kręgach niemieckich elit wojskowych rozważano prewencyjny atak polsko-francuski przeciwko rosnącej w siłę dyktaturze Adolfa Hitlera. Wobec istniejącego zagrożenia rozpoczęto w roku 1934 budowę umocnień Ufortyfikowanego Frontu Łuku Odry–Warty (Festungsfront Oder-Warthe-Bogen), mającego wstrzymać przewidywane postępy Wojska Polskiego w kierunku berlińskim.

Zwykle entuzjastycznie podchodzę do każdej recenzowanej książki. Jednak gdy sięgnąłem po tę, miałem mieszane myśli. Szumny tytuł wobec mizernych rozmiarów i objętości musiał ostudzić czytelniczy zapał i wzmóc surowy, recenzencki instynkt. Przez całą lekturę starałem się odrzucić wszelkie uprzedzenia odnośnie „kompleksowych”, a niezbyt obszernych publikacji anglosaskich historyków, niestety sama publikacja mi na to nie pozwoliła.

Mija 70. rocznica zdradzieckiej napaści Związku Sowieckiego na II Rzeczpospolitą, kładącej kres wszelkim nadziejom Polaków na skuteczną obronę niepodległości zagrożonej hitlerowskim najazdem. Symboliczny cios zadany w plecy polskiego żołnierza wywołał traumę, która trwałe wpisała się w narodową pamięć, mimo 45-letniej „amnezji” PRL. Dziś, gdy na nowo odkrywamy tragiczną historię relacji polsko-radzieckich, żądamy rozliczenia wyrządzonych nam krzywd.

Ogłoszona 14 marca 1939 roku, w przededniu wkroczenia żołnierzy Wehrmachtu na terytorium Czech, deklaracja niepodległości Słowacji – republiki narodowej Słowaków, państwa utworzonego na fundamencie upadającej Republiki Czechosłowackiej – była polityczną ułudą.

Nie wszyscy żołnierze armii czechosłowackiej pogodzili się z hańbą 15 marca 1939 roku, gdy ich państwo formalnie przestało istnieć. Ci najbardziej zdeterminowani postanowili walczyć o wolność i swoje dobre imię na obczyźnie. Dla znakomitej większości pierwszym przystankiem stała się II RP.

Udany podbój Polski wzmocnił wiarę Słowaków w rację proniemieckiej polityki prezydenta (od 6 października 1939 roku), księdza Jozefa Tiso. Dla nieznacznej części polskiego społeczeństwa nadszedł czas słowackiego władztwa.

Zbrodnie na jeńcach wojennych bądź ludności cywilnej stały się nieodłącznym elementem prowadzonej przez Rzeszę Niemiecką wojny totalnej. W prowadzonej równolegle z działaniami zbrojnymi wojnie psychologicznej istotną rolę odgrywały miejsca, wydarzenia i postacie stanowiące symbole wojny, które wpływały na ducha bojowego zwykłych żołnierzy.

Zasady bezpardonowej wojny totalnej zainicjowanej na lądzie przyjęły się w czasie II wojny światowej również na morzu. Marynarki wojenne większości uczestniczących w konflikcie państw dopuściły się czynów, które stoją sprzeczności się z zasadami humanitaryzmu i poszanowania praw człowieka w konfliktach zbrojnych.