– Moja matka, Helena Niedenthal, z domu Łyżwańska zmarła w Londynie w 2001 roku. Po Jej śmierci pod schodami naszego rodzinnego domu znalazłem starą, tekturową walizeczkę. Na niepozornym, przyklejonym do wieczka papierku Mama napisała, że właśnie z tą walizką wyjechała z Polski we wrześniu 1939 roku. Tak rozpoczyna się opowieść, którą Chris Niedenthal dołączył do przedmiotów przekazanych Muzeum Emigracji w Gdyni. Trwająca od trzech lat akcja zbierania pamiątek emigracyjnych, w ramach której pozyskano już ponad 4.000 obiektów, od dziś zaczyna działać pod hasłem „Rzecz z historią”.
Chris Niedenthal od dziesięcioleci portretuje w obiektywie aparatu najistotniejsze momenty polskiej historii. W prywatne dzieje również jego rodziny wpisało się emigracyjne doświadczenie wyjazdu – jego matki, razem z wycofującymi się do Rumunii we wrześniu 1939 roku polskimi władzami.
Helena Łyżwańska była stenografistką w Polskiej Agencji Fotograficznej. 17 września przekroczyła rumuńską granicą, a następnie przez Francję dostała się do Londynu. Tam też po wojnie poznała Jana Niedenthala. Do Polski wróciła – tylko na wakacje – dopiero 1963 roku. Chris Niedenthal przekazał Muzeum Emigracji walizkę swojej matki, legitymację PAT, a także paszporty obojga rodziców.
Muzeum Emigracji
Ludzkie historie i rodzinne opowieści – to one zapisane są w rzeczach, które towarzyszyły Polakom podczas wyjazdów z kraju, a potem w nowym życiu, już za granicą. Muzeum Emigracji w Gdyni od trzech lat prowadzi akcję zbierania emigracyjnych pamiątek. Dziś zaczyna ona funkcjonować pod nową nazwą – „Rzecz z historią”. To naturalne rozwinięcie wcześniejszych działań – tym razem ze szczególnym naciskiem na przedmioty mające głęboki i osobisty związek z historiami ludzi. Zachęcamy do włączenia się we wspólne dokumentowanie i opowiadanie o losach Polaków na wszystkich kontynentach. Czekamy na listy, zdjęcia, przedmioty osobiste związane z emigracją lub życiem za granicą.
Wyjątkowe przedmioty podarowane przez słynnego fotografa to tylko kilka z ponad 4000 przedmiotów pozyskanych do tej pory przez Muzeum Emigracji w Gdyni. Są wśród nich między innymi przedmioty pochodzące z polskich transatlantyków z Batorym na czele i pokazujące fenomen Gdyni oraz Dworca Morskiego. Są związane z podróżami – lądowymi, morskimi, lotniczymi, jak i wielowiekową obecnością Polaków na całym świecie. Pochodzą z Francji, Stanów Zjednoczonych, ale i Australii czy Zimbabwe.
Część pamiątek będzie prezentowana na wystawie Muzeum, większość zaś zostanie w przyszłości udostępniona online.
Zachęcamy do włączenia się do akcji!
Muzeum Emigracji
Zbiory Muzeum Emigracji w Gdyni
Zbiory Muzeum Emigracji w Gdyni powstają od 2012 roku. Obecnie składają się z ponad 4 tysięcy obiektów – ponad połowę stanowią dary. Można wśród nich wydzielić trzy główne nurty:
- Wyjazd i podróż
Do zbiorów systematycznie trafiają dokumenty związane z samym wyjazdem – są to paszporty, pozwolenia na wyjazd, bilety. Dużą część stanowią także skrzynie i walizy podróżne – część z ciekawymi historiami, jak np. skrzynia po amunicji, która służyła polskim emigrantom także po zakończeniu II Wojny Światowej.
Wśród przyszłych muzealiów na uwagę zasługuje powiększająca się z każdym miesiącem kolekcja pamiątek z transatlantyków, głównie wyposażenia hotelowego, np. kieliszki, czy popielniczki. W ostatnim roku udało się nabyć niewielką sofę z pochodzącą z wyposażenia hotelowego transatlantyku Batory. Największą część stanowią dokumenty związane z polskimi transatlantykami: dokumenty załóg (np. książeczki żeglarskie), rysunki techniczne jednostek, menu, informatory, a także bilety i setki fotografii.
- Życie na emigracji
Sporą część zbiorów stanowią archiwalia związane z emigracją i życiem z dala od Polski. Do zbiorów systematycznie trafiają świadectwa ilustrujące życie polskich imigrantów (m.in.: przyznanie obywatelstwa, działalność kół polonijnych).
Do Muzeum trafiają także kolekcje dokumentów obrazujących życie całych rodzin emigracyjnych: zdjęcia, korespondencja, drobne pamiątki (modlitewniki).
W zbiorach znajduje się kilka kolekcji listów emigrantów; tu wymienić należy kolekcję listów i dokumentów rodziny Niedenthal.
Warto wspomnieć także o ostatnim nabytku – kolekcji trzydziestu ośmiu „Madonn Emigracyjnych” przekazanych przez pana Jerzego Jakubowa, który przez lata zbierał wizerunki madonn towarzyszącym polskim rodzinom poza granicami Polski. Zbiór różnorodny – są obrazki osobiste – wkładane do portfela, oraz większe, oprawione w drewniane ramy.
Główny nacisk kładziony jest na pozyskiwanie wspomnień emigrantów, opracowań historycznych i socjologicznych problemu emigracji. Szczególnie zależy Muzeum na publikacjach trudno dostępnych, takich jak na przykład wspomnienia polskich imigrantów wydawane poza granicami kraju.
- Gdynia i Dworzec Morski
W związku z lokalizacją Muzeum Emigracji część zbiorów dotyczy Gdyni, obozu emigracyjnego na Grabówku i samego Dworca Morskiego. Są to głównie zdjęcia i pocztówki oraz literatura. Muzealia reprezentowane są między innymi przez maskę gazową i butelkę po szampanie z czasów II Wojny Światowej, które zostały odkryte w budynku Dworca podczas prac remontowych w 2013 roku.
(informacja prasowa Muzeum Emigracji)
