W pierwszym tygodniu stycznia do rosyjskiej bazy Humajmim w Syrii przybył kontyngent sześciu myśliwców MiG-29 (prawdopodobnie w wariancie MiG-29SMT, o czym świadczą charakterystyczne garby na grzbietach kadłubów) i dwa samoloty transportowe Ił-76. Jedyną jednostką operacyjną wykorzystującą myśliwce tego typu był 14. Gwardyjski Pułk Myśliwski z Kurska, więc samoloty pochodzą najprawdopodobniej z tej jednostki. Komentatorzy spekulują na temat celu przybycia rosyjskich myśliwców.

Pierwsza opcja jest taka, że to po prostu kolejna zwykła rotacja rosyjskiego kontyngentu w Syrii, a myśliwce będą używane przez Lotniczą Brygadę Specjalnego Przeznaczenia w Humajmim w celu wspierania syryjskich wojsk rządowych. Do tej pory Rosjanie wykorzystywali w tej roli wiele różnych samolotów, w tym: Su-24, Su-25, Su-30, Su-34 i Su-35. Okazjonalnie w Syrii pojawiały się nawet Su-57. W 2017 roku także MiG-i-29SMT uczestniczyły w operacji syryjskiej.

14. Pułk został jednak w 2018 roku przezbrojony w Su-30SM, a MiG-i zakonserwowano do długookresowego magazynowania, więc nie wydaje się prawdopodobne ich przywrócenie do służby wyłącznie na potrzeby misji w Syrii. Według innych spekulacji jest możliwe, że samoloty tylko czasowo zatrzymały się w Humajmim, a ich rzeczywistą destynacją jest Libia.



W czerwcu 2020 roku około dwunastu MiG-ow-29 i dwa Su-24 przeleciały z Rosji nad Iranem do Syrii, skąd wkrótce udały się do Libii. Samoloty były pozbawione wszelkich oznaczeń przynależności państwowej i w Libii miały działać na rzecz ściśle powiązanej z Kremlem prywatnej firmy wojskowej Grupy Wagnera walczącej w libijskiej wojnie domowej. Amerykanie poinformowali nawet, że dwa z nich zostały utracone. Tym razem samoloty noszą wszystkie rosyjskie oznaczenia, więc ta opcja jest mniej prawdopodobna.

Jeszcze mniej prawdopodobne spekulacje mówią o tym, że samoloty zostaną dostarczone do Republiki Środkowoafrykańskiej w celu wsparcia lokalnego rządu (któremu Rosja niedawno dostarczyła cztery śmigłowce Mi-8). Na początku roku Republika Środkowoafrykańska ponownie znalazła się na progu wojny. Bojownicy zdobyli kontrolę nad Bangassou – położonym tuż przy granicy z Demokratyczną Republiką Konga miastem słynącym z wydobycia diamentów – a rząd zwrócił się od dodatkowa pomoc do Rosji. Ta zaś obiecała wysłać swoje oddziały.

Według jeszcze innej możliwości samoloty mogły zostać sprzedane do jeszcze innego państwa afrykańskiego – na przykład Sudanu, który już posiada MiG-i-29 (według raportu World Air Forces 2020 jedenaście sztuk). Wydaje się to mało prawdopodobne, ponieważ wcześniej nie pojawiały się żadne doniesienie na temat takiej transakcji, a i lotnicze zaangażowanie Rosji w kolejny konflikt afrykański wydaje się mało realne.



Ostatnią możliwością jest, że samoloty zostaną przekazane rządowi syryjskiemu. Jak wspomniano, tylko jedna rosyjska jednostka operacyjna używa tych myśliwców. Są one wykorzystywane również przez centa szkoleniowe, ale ogólnie Rosja coraz bardziej zmniejsza liczbę MiG-ów-29 w swoich siłach powietrznych. Możliwe więc, że zdecydowała się je przekazać sojusznikowi, ponieważ do podobnej operacji przekazania kilku MiG-ów-29 (prawdopodobnie również SMT) doszło w połowie 2020 roku.

Tę wersję potwierdzają również źródła arabskie, które poinformowały o przybyciu do portu w Tartusie statku z partią bojowych wozów piechoty BMP-1 przeznaczonych dla Syrii. Według tego samego źródła rosyjskie dostawy miały obejmować również niezidentyfikowane samoloty.



Burzliwe losy MiG-ów-29SMT

MiG-29SMT (izdielije 9.17) wykonał pierwszy lot 22 kwietnia 1998 roku. Jest to ostatni model z pierwszej generacji MiG-ów-29. Jego najbardziej widoczną cechą charakterystyczną jest garb za kabiną pilota, w którym mieszczą się dwa zbiorniki paliwa o pojemności 1400 i 480 litrów. Dzięki temu zapas zabieranego paliwa jest o 30% większy niż w MiG-u-29A. Początkowo był wyposażony w radar Fazotron N019MP1, ale w 2000 roku został zintegrowany z radarem N010M Żuk-ME umożliwiającym zwalczaniae kilku celów powietrznych jednocześnie.

MiG-29SMT na salonie lotniczym MAKS-2009.
(Vitaly V. Kuzmin, Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International)

W wyposażeniu znalazło się również urządzenie ostrzegające o radarach SPO-150-1 Pastiel, które umożliwia naprowadzanie pocisków przeciwradiolokacyjnych Ch-31P. W porównaniu z wcześniejszymi wersjami ta ma możliwość przenoszenia dużej gamy kierowanego uzbrojenia powietrze–ziemia.

Pierwszym nabywcą MiG-ów-29SMT był w 2004 roku Jemen, który zamówił dwadzieścia sztuk. Sudan i Erytrea zamówiły wkrótce po dwanaście egzemplarzy. W marcu 2006 roku największe zamówienie, na dwadzieścia osiem sztuk, złożyła Algieria. Ten kontrakt zakończył się spektakularnym fiaskiem, ponieważ po dostarczeniu pierwszych samolotów Algieria oskarżyła Rosję o niewłaściwe wywiązywanie się z umowy. Obie strony szybko uzgodniły jej anulowanie, a wszystkie samoloty z tego zamówienia trafiły do rosyjskich sił powietrznych. Nieoficjalnie chodziło o to, iż Algierczycy odkryli, że do wyprodukowania ich samolotów użyto używanych części.



W ramach ratowania przedsiębiorstwa RSK MiG wszystkie algierskie samoloty zostały kupione przez rosyjskie siły powietrzne. Część z nich trafiła do ośrodków szkoleniowych, a większość – do 14. Gwardyjskiego Pułku Myśliwskiego (Leningradzkiego Czerwonego Sztandaru Orderu Suworowa imienia A.A. Żdanowa) z Kurska. Dodatkowo w 2014 roku dokupiono szesnaście kolejnych myśliwców oznaczonych MiG-29SMT(R). Pułk otrzymał łącznie dwadzieścia cztery jednomiejscowe MiG-i-29SMT i cztery dwumiejscowe UBT. Wszystkie zostały wycofane w połowie 2018 roku i, jak już wspomniano, zastąpione przez Su-30SM.

Pojawiły się informacje, że te MiG-i mogłyby zostać sprzedane Indiom po modernizacji do wersji UPG. Indie zwróciły się do Rosji o możliwość pozyskania dwudziestu jeden używanych myśliwców, które miały posłużyć do uzupełniania strat. Być może plany się zmieniły albo wycofanych MiG‑ów‑29SMT jest tak wiele, że starczy i dla Indii, i dla Syrii.

Zobacz też: Izrael może sprzedać sprzęt wojskowy państwom arabskim

(scramble.nl, almasdarnews.com)

Alex Beltyukov – RuSpotters Team, Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported