Agencja prasowa Associated Press poinformowała o rozpoczęciu przez Iran naziemnych prac budowlanych w miejscu, w którym znajduje się podziemny ośrodek nuklearny w Fordo. Wydaje się to działaniem samowolnym, gdyż Teheran nie zdecydował się poinformować o rozbudowie ośrodka. Na podstawie dostępnego materiału poglądowego, głównie pozyskanych zdjęć satelitarnych, można stwierdzić, że budowa trwa od września. Zdjęcia pozyskano od przedsiębiorstwa Maxar Technologies, które siedzibę ma w Kolorado w Stanach Zjednoczonych.

– Będziemy uważnie obserwować wszelkie zmiany w tym miejscu, które będą dla nas jasnym sygnałem, dokąd zmierza program nuklearny Iranu – zaznaczył Jeffrey Lewis, ekspert do spraw proliferacji broni jądrowej w Middlebury Institute of International Studies. Fordo było głównym punktem spornym w negocjacjach z Iranem, Stany Zjednoczone nalegały, aby Iran zamknął obiekt, podczas gdy najwyższy przywódca Iranu określił jego dalsze działanie jako czerwoną linię w rozmowach.

Na fotografiach możemy zobaczyć fundamenty budynku z kilkudziesięcioma filarami, jakie stosuje się do wsparcia budynków w strefach zagrożonych trzęsieniami ziemi. Obiekt powstaje w północno-zachodnim rogu kompleksu, obok innych już stojących budynków, w tym Narodowego Centrum Technologii Próżniowych.

Jak na razie są to zbyt szczątkowe dane, aby można było się wypowiedzieć, jakie będzie przeznaczenie obiektu i jaki cel przyświeca Irańczykom. Można się domyśleć, że wywoła on kolejne reperkusje, ponieważ nie będzie zgłoszony do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Z pewnością stanie się również przedmiotem rozmów z administracją nowego amerykańskiego prezydenta Joego Bidena. Do opublikowanych zdjęć nie odniosły się dotąd ani Teheran, ani MAEA, odpowiedzialna za monitorowanie irańskiego programu jądrowego.



Co ciekawe, zdjęcia przedstawiające prace budowlane w Fordo pojawiły się również na koncie Observer IL na Twitterze, które powołało się na Koreański Instytut Badań Lotniczych w Korei Południowej jako źródło pochodzenia. Instytut potwierdził zrobienie zdjęcia satelitarnego, tymczasem Associated Press dotarła do użytkownika Twittera, który przedstawił się jako emerytowany żołnierz izraelskich sił zbrojnych z wykształceniem inżynierskim. Poprosił, aby jego nazwisko nie było publikowane ze względu na groźby, które już wcześniej otrzymał w Internecie.

Do ujawnienia istnienia kompleksu tuneli stanowiącego ośrodek wzbogacania uranu w Fordo doszło we wrześniu 2009 roku. Obiekt zlokalizowano w pobliżu świętego miasta Kom, na terenach należących do irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. Budowa była przemyślanym i zręcznie zaplanowanym działaniem. Po pierwsze: obiekt umieszczono głęboko pod ziemią i dodatkowo wzmocniono, co miało ochronić wirówki przed potencjalnym atakiem izraelskiego lotnictwa.



Po drugie: w późniejszym czasie do tego zakładu z ośrodka w Natanzie przeniesiono częściowo produkcję izotopu uranu wzbogacanego do 20%. Ruch ten miał wymiar prakseologiczny, gdyż Fordo było (i nadal jest) mniej wrażliwe na ataki z zewnątrz. Na przełomie 2012 i 2013 roku zakład uzyskał gotowość operacyjną.

Obiekt w Fordo ma mieć istotne znaczenie w działaniach wytyczonych przez ustawę z 29 listopada, która ma na celu między innymi zwiększenie miesięcznej produkcji wzbogaconego izotopu uranu do celów pokojowych o różnym stopniu czystości. Na podstawie artykułu 9 Irańska Organizacja Energii Atomowej będzie zobowiązana do produkcji i przechowywania co najmniej 120 kilogramów wzbogaconego izotopu uranu o 20-procentowym poziomie czystości.

Taka ilość materiału nuklearnego będzie powstawać co roku w zakładzie wzbogacania uranu w Fordo, w którym znajdują się 164 zaawansowane technologicznie wirówki IR-6. Również w tym obiekcie liczba tych urządzeń ma osiągnąć 1000 do marca 2021 roku. Akty prawny irańskiego parlamentu zobowiązał IOEA do rozpoczęcia wzbogacania izotopu uranu i działań badawczo-rozwojowych.

Zobacz też: Saudyjska bomba atomowa z Pakistanu?

(apnews.com)

Mohsen zamini nia, CC BY-SA 4.0