1 sierpnia podczas ceremonii w bazie Tindal Royal Australian Air Force oficjalnie przyjęło do służby samolot bezzałogowy Northrop Grumman MQ-4C Triton. To pierwsza z czterech maszyn, które trafią do służby w RAAF-ie na mocy zamówienia z czerwca 2018 roku. Docelowo Australia planuje pozyskać nawet siedem dronów tego typu.
Maszyna nosząca numer A57-001 przybyła do Tindal już 16 czerwca. W czasie lotu z Naval Air Station Patuxent River w stanie Maryland (czyli na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych) wykonała dwa międzylądowania.
Osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej przez MQ-4C zaplanowano na przyszły rok. Pozostałe trzy australijskie MQ-4C są obecnie na różnych etapach montażu w zakładach w kalifornijskim Palmdale. Canberra ma status partnera współpracującego w programie Tritona, co daje jej prawo do wpływania na wymogi, które musi spełniać system.
– Triton to jeden z najbardziej zaawansowanych na świecie systemów wywiadowczych, obserwacyjnych, rozpoznawczych i wskazujących cele oraz produkt wspólnego programu rozwoju między Australią i Stanami Zjednoczonymi, jest sprawdzonym, wielozadaniowym i wielodomenowym narzędziem działającym na rzecz bezpieczeństwa narodowego, niezbędnym dla Australijskich Sił Obronnych w tym krytycznym okresie – podkreśliła Christine Zeitz, szefowa Northropa na obszar Australii i Nowej Zelandii.
Dla Zeitz jest to prawdopodobnie ostatni sukces na tym stanowisku, gdyż już zapowiedziano, że odejdzie z Northropa we wrześniu.
Northrop Grumman zaprezentował pierwszego Tritona dla Australii we wrześniu 2022 roku. Budowa tej maszyny w zakładach w Moss Point w stanie Missisipi rozpoczęła się już w październiku 2020 roku, a ostatni etap montażu w zakładach w Palmdale nastąpił w roku 2023.
Australijczycy dostaną MQ-4C w konfiguracji IFC-4 – tej samej co egzemplarze dostarczane obecnie US Navy – z wyposażeniem do prowadzenia tak zwanego wywiadu elektromagnetycznego (SIGINT). Pierwsze próby Tritonów IFC-4 w locie odbyły się w lipcu 2021 roku w Patuxent River.
Triton podczas pierwszego lotu w maju 2013 roku.
(US Navy / Northrop Grumman / Bob Brown)
Tritony będą służyć obok załogowych samolotów patrolowych P-8A Poseidon, których RAAF docelowo będzie mieć czternaście (Boeing pracuje obecnie nad integracją P-8 i MQ-4C). Australijczycy chcą za pomocą dronów zwiększyć swój potencjał nie tylko na polu zwalczania okrętów podwodnych, ale także w dziedzinie ISR. W założeniu Tritony – które nie mogą przenosić uzbrojenia – mają zapewniać uzbrojonym Poseidonom wsparcie rozpoznawcze, a operatorzy na pokładzie P-8A, znajdujący się bliżej pola walki, mają być w stanie skuteczniej zawiadywać działaniem dronów.
Australijskie Tritony nie mają być jednak wyłącznie narzędziem do prowadzenia wojny, ale mają także zapewniać możliwość dozorowania wód terytorialnych i strefy ekonomicznej w warunkach pokojowych.
Drony będą na przykład wykrywać chińskich rybaków prowadzących nielegalne połowy. Wody wokół Chin kontynentalnych są w znacznej mierze wyeksploatowane, co zmusza Pekin do szukania innych miejsc połowów. Od pewnego czasu rośnie tu rola milicji rybackich – formacji paramilitarnych podlegających Centralnej Komisji Wojskowej, kontrolującej również ministerstwo obrony i straż wybrzeża, co umożliwia sprawną koordynację działań prowadzonych w „szarej strefie” na pograniczu wojny hybrydowej.
A57-001 krótko po przylocie do Tindal.
(SGT Andrew Eddie, Department of Defence)
Nie można też zapominać o ścisłej współpracy strategicznej między Stanami Zjednoczonymi a Australią. Oba te kraje działają w ramach szeregu programów mających przeciwdziałać agresywnej polityce Chińskiej Republiki Ludowej na Pacyfiku. Jedną z inicjatyw mających taki cel jest dialog bezpieczeństwa Quad (Australia, Indie, Japonia, USA), drugą – system współpracy wywiadowczej Five Eyes (Australia, Kanada, Nowa Zelandia, Wielka Brytania, USA), wreszcie trzecią i najmłodszą – pakt AUKUS (Australia, Wielka Brytania, USA). Można w ciemno założyć, że australijskie Tritony bezpośrednio lub pośrednio wspomogą potencjał wywiadowczy Amerykanów na półkuli południowej.
Triton jest wersją rozwojową drona rozpoznawczego RQ-4 Global Hawk, opracowaną pod egidą programu BAMS (Broad Area Maritime Surveillance). Mimo zewnętrznego podobieństwa oba typy różnią się pod względem wyposażenia. W Tritonach wprowadzono przede wszystkim wzmocnienia strukturalne płatowca i zainstalowano system odladzania poszycia. Dzięki temu Triton może bez obaw zlatywać poprzez chmury i poruszać się stosunkowo nisko nad powierzchnią morza, aby przyjrzeć się z bliska podejrzanym statkom i okrętom.
Nie wiadomo jeszcze, ile Tritonów powstanie. US Navy wyrażała zainteresowanie aż siedemdziesięcioma egzemplarzami. W Stanach Zjednoczonych Tritony IFC-4 mają zająć miejsce załogowych samolotów rozpoznania elektronicznego EP-3E ARIES II (Airborne Reconnaissance Integrated Electronic System), zbudowanych na bazie płatowca samolotu patrolowego P-3 Orion, oblatanego w 1959 roku.
Główną zaletą Tritonów w porównaniu z ARIES-ami jest długotrwałość lotu i pułap praktyczny – mogą one spędzić w powietrzu do dwudziestu czterech godzin i latać na wysokości powyżej 16 tysięcy metrów, a zasięg wynosi 15 200 kilometrów. Do tego dochodzi oczywiście kwestia braku ludzi na pokładzie. ARIES-y standardowo obsadza załoga licząca od dziewiętnastu do dwudziestu czterech lotników, od których trudno byłoby oczekiwać, żeby rutynowo spędzali całą dobę w powietrzu.
9. Eskadra
Australijskie MQ-4C będą należały do 9. Eskadry, którą specjalnie odtworzono do tego celu. Domem eskadry jest RAAF Base Edinburgh w stanie Australia Południowa i stamtąd właśnie Tritony będą sterowane, ale stacjonować będą w RAAF Base Tindal na Terytorium Północnym, skąd będą miały dogodny dostęp do mórz Timor i Arafura, oblewających północną Australię, a dalej – do Morza Południowochińskiego, Morza Filipińskiego i Pacyfiku właściwego.
Pierwotnie eskadra powstała w styczniu 1939 roku w drodze prostej sztuczki formalnej – zmiany numeru 5. Eskadry. Była ona wówczas jednostką współpracy z flotą, wyposażoną w wodnosamoloty rozpoznawcze Supermarine Seagull umieszczane na pokładach krążowników. W tej postaci eskadra istniała do 1944 roku. Odtworzono ją następnie w 1962 roku i wkrótce wyposażono w śmigłowce UH-1 Iroquois.
Cztery lata później eskadra trafiła do Wietnamu, ale początkowo jej rolę ograniczała biurokracja: dowództwo RAAF-u utrzymywało, że śmigłowce muszą działać według procedur pokojowych, a nie wojennych. 9. Eskadra uczestniczyła w wojnie wietnamskiej do 1971 roku. We wczesnych latach 80. wydzielony kontyngent z 9. Eskadry stacjonował na Synaju w ramach sił pokojowych MFO.
UH-1 z 9. Eskadry i żołnierze 7. Pułku Australijskiego, Wietnam, 1967 rok.
(Collection Database of the Australian War Memorial, ID: C336155)
W 1988 roku eskadrę przezbrojono w śmigłowce S-70A, ale niedługo potem zapadła decyzja o przeniesieniu śmigłowców pola walki pod kuratelę wojsk lądowych, aby usprawnić dowodzenie. 14 lutego 1989 roku eskadrę rozwiązano, a jej personel i sprzęt wykorzystano do stworzenia 5. Pułku Lotniczego. Jej ostatnim dowódcą był Angus Houston, późniejszy generał i, w latach 2005–2011, dowódca Australijskich Sił Obronnych.
