Fujian – trzeci z chińskich lotniskowców, a zarazem pierwszy zaprojektowany w kraju – przechodzi bardzo intensywne próby morskie. Wraz z kolejnymi informacjami pojawiają się mniej lub bardziej kontrolowane przecieki na temat kolejnych statków powietrznych mogących wejść w skład skrzydła pokładowego.
Okręt wyruszył na pierwsze próby morskie ostatniego dnia kwietnia. Próby trwały od 1 do 9 maja. Po raz drugi okręt wyszedł w morze 23 maja. Tym razem próby trwały 20 dni, a lotniskowiec operował nie na Morzu Wschodniochińskim w pobliżu Szanghaju, lecz zapuścił się na Morze Żółte. Drugi cykl prób skupiał się na układzie napędowym, sterowności i żegludze wstecz.
Selected high quality shots of CV-18 Fujian returning from her third sea trial end of July. Via 那一朵云哟/Wb. pic.twitter.com/aTBMsutqfW
— Alex Luck (@AlexLuck9) August 7, 2024
Po raz trzeci Fujian znalazł się na morzu w lipcu. Na dostępnych zdjęciach satelitarnych widać prawdopodobnie samolot na prawej dziobowej katapulcie. Brak informacji, czy faktycznie przeprowadzono testy chińskiego odpowiednika EMALS‑a wraz z próbnymi startami i lądowaniami.
Po raz czwarty lotniskowiec zauważono na początku września na Morzu Żółtym. Towarzyszyły mu dwa mniejsze okręty, identyfikowane jako para fregat typu 054A lub fregata tego typu i niszczyciel typu 052D. Fujiana zlokalizowano około 270 kilometrów na wschód od Qingdao, głównej bazy chińskiej marynarki wojennej. Dzięki komercyjnym zdjęciom satelitarnym udało się oszacować prędkość, z jaką idzie lotniskowiec, na około 18,5 węzła.
Via by78/SDF:
„Satellite images of Fujian taken yesterday. Starboard (rightmost) catapult appears to be hooked up to an aircraft.“ pic.twitter.com/IG81mGJJ5V
— @Rupprecht_A (@RupprechtDeino) July 18, 2024
Uważni obserwatorzy losów chińskich lotniskowców zauważą, że najczęściej przechodzą one próby w różnych częściach Morza Żółtego. Skąd upodobanie do tego akwenu? Zlokalizowane są tam Qingdao i Dalian, duże bazy zapewniające odpowiednie zaplecze logistyczne i remontowe, konieczne, gdyby doszło do awarii lub wypadku. Do tego na Półwyspie Szantuńskim w pobliżu Qingdao znajdują się bazy lotnictwa morskiego, co ułatwia ćwiczenia z udziałem samolotów i śmigłowców. Wreszcie Morze Żółte jest stosunkowo trudno dostępne dla Amerykanów i ich sojuszników, co utrudnia im obserwację ćwiczeń i prób morskich z bliska.
Co z zaopatrzeniowcami
W czerwcu zaobserwowano Fujiana cumującego obok okrętu zaopatrzeniowego typu 901. Obie jednostki najwyraźniej prowadziły w porcie ćwiczenia z uzupełniania zapasów. To standardowa procedura, załoga przygotowuje się w ten sposób do późniejszych ćwiczeń z uzupełniania zaopatrzenia na pełnym morzu. Tak samo robiły wcześniej Liaoning i Shandong.
空母福建の最近の画像。
3度目の試験航海を控えた福建ですが、隣に901型が来ている辺りなんらかの補給に関する試験か補給を行っている可能性が高い。 pic.twitter.com/EDvU09UA9E— お砂糖wsnbn (@sugar_wsnbn) June 24, 2024
Szybkie okręty zaopatrzeniowe to niezbędny element funkcjonowania grup lotniskowcowych. Do tej pory chińska marynarka wojenna posiadała dwa lotniskowce i dwa zaopatrzeniowce typu 901. Skoro zatem zbliża się wejście do służby trzeciego lotniskowca, logiczna wydaje się potrzeba budowy trzeciego okrętu typu 901. W otwartych źródła nie ma jednak żadnej informacji na ten temat. Na początku roku w stoczni w Guangzhou (dawny Kanton) zaobserwowano budowę dwóch jednostek. Były one jednak za małe jak na typ 901, w związku z czym początkowo zidentyfikowano je jako zaopatrzeniowce typu 903. Ostatecznie okazało się jednak, iż są to okręty szpitalne typu 920.
O budowie kolejnych jednostek typu 901, lub jakiegoś nowego typu szybkich zaopatrzeniowców, nic nie słychać. Ten brak informacji i okrętu można wyjaśnić w sposób organizacyjny. Wbrew wypowiedziom polityków i propagandystów pierwszy z chińskich lotniskowców, Liaoning, nigdy nie był traktowany przez admiralicję jako pełnowartościowa jednostka. Widzi się w nim raczej okręt szkolny i testowy, którego eksploatacja ma posłużyć do wypracowania procedur i wyszkolenia załogi. Wraz z przyjęciem do służby Fujiana będzie można przesunąć Lianoniga do rezerwy, a wtedy nie będzie już potrzebować wsparcia okrętu zaopatrzeniowego.
Różne statki powietrzne
W ciągu minionego roku na pokładzie Fujiana widziano wiele makiet samolotów. Wśród nich były myśliwiec J-15, szkolno-treningowy JL-10 i samolot wczesnego ostrzegania KJ-600, a także zaprojektowany przez zakłady lotnicze z Shenyangu FC-31, znany też pod oznaczeniem J-31 i J-35 (z racji podobieństwa do F-35). Zacznijmy jednak od prawdziwych, zdolnych do lotu maszyn. W czerwcu pojawiło się dobrej jakości zdjęcie dwumiejscowego J-15S. Uwagę analityków przykuł jednak znajdujący się na drugim planie J-15B, czyli wersja przystosowana do startu z użyciem katapulty. Trudno ciągle jednoznacznie stwierdzić, czy opracowany z myślą o Fujianie i kolejnych lotniskowcach myśliwiec pokładowy jest już seryjnie produkowany.
A rarely seen J-15S twin-seater … but what's even more interesting, there is a J-15B (right) in the background clearly identifiable on its different front gear!
(Images via @沉默的山羊 from Weibo) pic.twitter.com/acpY6v8dao
— @Rupprecht_A (@RupprechtDeino) June 12, 2024
Natomiast w sierpniu pojawiło się słabej jakości zdjęcie, na którym na rufowej części pokładu lotniczego widać dwa trudne do zidentyfikowania statki powietrzne w układzie latającego skrzydła. Być może są to makiety ciężkich pokładowych bezzałogowców GJ-11 Lì jiàn (ostry miecz). We włączeniu dronów w skład skrzydła pokładowego nie ma nic dziwnego, postrzegane są jako przyszłość, a w Chinach – jako ewentualny sposób na zniwelowanie przewagi amerykańskiego lotnictwa pokładowego.
Ale chińska marynarka wojenna cały czas pozostaje w tyle za US Navy nawet pod względem dronów. W sierpniu tego roku Pentagon ogłosił zainstalowanie na lotniskowcu USS George H.W. Bush (CVN 77) pierwszego pokładowego stanowiska dowodzenia bezzałogowymi aparatami latającymi.
Another image was leaked showing the mock-ups on deck of the PLANS-18 Fujian, but this time – even if very much blurry – it looks almost like two UAV/UCAV (?), maybe the GJ-11J? pic.twitter.com/lhDnRPDPgK
— @Rupprecht_A (@RupprechtDeino) August 7, 2024
Nierozstrzygnięta pozostaje kwestia pokładowego samolotu szkolnego. O kontrakt rywalizują Hongdu JL-10G i Guizhou JL-9G. W czerwcu pojawiła się informacja, że JL-9G przeprowadził manewry touch-and-go na pokładzie Liaoninga lub Shandonga. To bardzo istotna informacja, zwłaszcza że konkurencyjny JL-10G najwyraźniej cały czas pozostaje na etapie makiety, często widzianej na pokładzie Fujiana, ale ciągle makiety. Może to potwierdzać wcześniejsze spekulacje o preferowaniu przez marynarkę wojenną tańszego i prostszego JL-9G.
Interesting that this news was largely missed:
According to Huitong's CMA-Blog:"The latest image (June 2024) indicated JL-9G practiced touch-and-go onboard the aircraft carrier Liaoning or Shandong." pic.twitter.com/B54aL5GoQY
— @Rupprecht_A (@RupprechtDeino) June 10, 2024