Był bohaterem Związku Radzieckiego. Władze stawiały go za wzór cnót obywatelskich. Zrobiły zeń nawet męczennika. Młody chłopiec, urodzony w 1918 roku we wsi Gierasimowka za Uralem, mityczny pionier rozsławiony przez stalinowską propagandę, został bohaterem Związku Radzieckiego dlatego, że wydał na śmierć własnego ojca.

W latach 1932-33 na Ukrainie panował wielki głód, podczas którego zmarło blisko dziesięć milionów ludzi1. Spowodowany był głównie przymusową kolektywizacją wsi, która wprowadziła chaos w systemie rolnym, co z kolei wywołało sytuację niedoboru produktów rolnych. Władze ZSRR o wywołanie klęski oskarżały kułaków, przypisując im wrogie działania i sabotaż. Poza tym uważały, że załamanie się skupu zboża jest wynikiem ukrywania plonów przez opornych wobec kolektywizacji chłopów. Klęska, jaka dotknęła Ukrainę, doprowadziła do tego, że w niektórym miejscowościach dochodziło do aktów kanibalizmu.

W roku 1932 wygłodniali chłopi byli zmuszeni okradać pola kołchozowe. Zjawisko przybrało tak wielką skalę, że władze postanowiły zareagować na ten proceder. 7 sierpnia 1932 roku wydały dekret „O ochronie mienia przedsiębiorstw państwowych, kołchozów, spółdzielni oraz wzmocnieniu własności społecznej”2. Dla chłopów oznaczało to, że za kradzież majątku kołchozowego groził najwyższy wymiar kary oraz konfiskata majątku. Przy okolicznościach łagodzących winny mógł się uchronić od egzekucji, którą zamieniano na co najmniej 10 lat więzienia i konfiskatę majątku. Wystarczyło ukraść pięć kłosów aby zostać skazanym na mocy tego dekretu (stąd potoczna nazwa „prawo pięciu kłosów”)3.

Propaganda stalinowska głosiła, że kradzieży dokonują nie chłopi, ale kułacy. W wielu kołchozach tworzono specjalne brygady, których zadaniem było chronienie własności kołchozowej. Szczególną rolę w walce z wrogimi kułakami odegrali „komsomolcy” – członkowie Komunistycznego Związku Młodzieży. Była to organizacja młodzieżowa stanowiąca swego rodzaju przedsionek dla przyszłej kadry partii, gdyż Stalinowi zależało na wychowaniu dzieci w duchu komunistycznym; właśnie młodzież jest najbardziej podatna na wpływy ideologii, ma motywację i energię do działania. Stalin koniecznie chciał ją wyrwać spod władzy burżuazyjnej instytucji rodziny. Takie wychowanie młodzieży, która później zajmie miejsca swoich rodziców, mogło wpłynąć pozytywnie na losy Związku Radzieckiego.

Komitet Centralny Partii Komunistycznej wydał uchwałę polecającą Komitetowi Centralnemu Komsomołu podjęcie działań mających na celu zwiększenia dostaw zboża oraz zwalczania kradzieży plonów. „Według oficjalnych danych w połowie września 1933 roku na Ukrainie działało 6061 drużyn komsomolskich, które zajmowały się ochroną własności socjalistycznej. W obwodach (odpowiednikach polskich województw) charkowskim, odeskim i donieckim w tych drużynach służyło 18 456 osób”.4

Oddziały komsomolców w walce ze złodziejami plonów odnosili niemałe sukcesy. Przykładem jest tutaj fakt, że „w rejonie mikołajowskim w ręce komsomolców wpadło aż 90 proc. zatrzymanych. W kołchozie im. Kotowskiego w rejonie odeskim drużyna jeźdźców podczas zbiorów zapobiegła około 150 kradzieżom zboża.”5

W walce ze złodziejami zasłużyli się także pionierzy. Byli to młodzi ludzie – kandydaci na komsomolców. Jednym z nich był Pawlik Morozow, założyciel pierwszego oddziału pionierskiego we wsi Gierasimowka. Jest on przykładem skutecznego działania stalinowskiej propagandy, w myśl której wzorowy obywatel powinien dbać o dobro państwowe jak o własne i nawet w chwili, gdy wrogiem narodu okaże się ktoś bliski, nie powinien zawahać się nawet na chwilę i wydać przestępcę. Władze chciały wychować nowych ludzi. Taki był właśnie Morozow, który gdy tylko zauważył, że jego ojciec ukrywa zboże, nie zawahał się go zadenuncjować. Mężczyzna został skazany na śmierć.

Gdy tylko rodzina dowiedziała się o całym zajściu, dokonano na Pawliku samosądu. Propaganda Związku Radzieckiego uczyniła z niego męczennika, który oddał życie za sprawę partii. Ta zaś żądała, aby wszystkie dzieci brały sobie za wzór Pawlika. Miały stać na straży dobra partii i Związku Radzieckiego, pilnując własnych rodziców.

Przypisy

1. http://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie (13.11.2008)

2. http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=1466 (13.11.2008)

3. http://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82%C3%B3d_na_Ukrainie (13.11.2008)

4. http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=1466 (13.11.2008)

5. Ibidem (13.11.2008)