Jak podaje najnowszy numer miesięcznika „Combat Aircraft”, z dniem 31 marca w bazie lotniczej NAS Lemoore w Kalifornii oficjalnie rozformowane zostało 14. Skrzydło Lotnictwa Pokładowego (Carrier Air Wing Fourteen, CVW-14) marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. Formalność ta kończy ponadpięcioletni okres, w którym status organizacyjny skrzydła był co najmniej niejasny.
Skrzydło powstało w 1963 roku, w ramach przekształcenia z założonej w 1950 roku 14. Pokładowej Grupy Lotniczej (CVG-14). W trakcie ponad pół wieku funkcjonowania jako CVW-14 bazowało na lotniskowcach praktycznie wszystkich typów posiadanych przez US Navy, wielokrotnie uczestniczyło w działaniach bojowych i zabrało w pierwsze rejsy kilka wchodzących do służby nowych typów samolotów.
W 1964 roku, bazując na pokładzie lotniskowca USS Constellation, CVW-14 wzięło udział w pierwszych nalotach wojny w Wietnamie. Miało w tym czasie w składzie eskadry samolotów F-4B Phantom II, RF-8A Crusader II, A-4C Skyhawk, A-1H/J Skyraider, A-3B Skywarrior i E-1B Tracer oraz śmigłowce UH-2A Seasprite.
W roku 1973, przydzielone do USS Enterprise (CVN 65), stało się pierwszą grupą powietrzną wyposażoną w myśliwce F-14A Tomcat. Trzy lata później w ramach skrzydła operowały pierwsze na Pacyfiku pokładowe odrzutowce do zwalczania okrętów podwodnych S-3A Viking. W 1979 roku CVW-14 trafiło na lotniskowiec USS Coral Sea (CV 43), gdzie zamiast Tomcatów otrzymało dwie eskadry F-4N: VMFA-323 i VMFA-531. Był to pierwszy raz od zakończenia drugiej wojny światowej, gdy lotniskowiec ochraniały wyłącznie myśliwce US Marine Corps.
Demonstracyjny przelot maszyn CVW-14 w sierpniu 1963 roku
(US Navy)
W 1985 roku CVW-14, wówczas zaokrętowane po raz kolejny na USS Constellation (CV 64), stało się pierwszym skrzydłem, które wypłynęło w rejs z najnowszymi F/A-18A Hornetami. W 1990 roku jako pierwsze (na USS Independence) pojawiło się w Zatoce Perskiej po inwazji armii Saddama Husseina na Kuwejt. Jego obecność stała się też ponoć jednym z powodów, z których Irak zrezygnował z ataku na Arabię Saudyjską.
Latem 1991 roku, ponownie na pokładzie USS Independence, skrzydło popłynęło na Hawaje, gdzie dokonało częściowej wymiany maszyn z CVW-5, przejmując wracający z Japonii po dwudziestu latach lotniskowiec USS Midway (CV 41). Ponad dekadę po „Pustynnej Tarczy” CVW-14, przydzielone tym razem na USS Abraham Lincoln (CVN 72), było pierwszym skrzydłem z maszynami F/A-18E/F. Rejs ten był nie tylko premierą Super Hornetów, lecz także ich podwójnym chrztem bojowym – najpierw na niebie Afganistanu, potem nad Irakiem.
Powracające z tego rejsu CVW-14 było tłem historycznego oświadczenia związanego ze zdobyciem Iraku. Na pokładzie lotniskowca wylądował wówczas S-3B Viking pilotowany ponoć ręką urzędującego 43. prezydenta USA, George’a W. Busha. Samolot, na którym tego dokonano, media żartobliwie nazwały „Navy One”. Złośliwi twierdzą, że działo się to, gdy USS Abraham Lincoln dopływał już do brzegu, a całe wydarzenie przedstawiano tak, aby widz miał wrażenie, że prezydent odwiedził okręt przebywający na pełnym morzu.
Samoloty dowódców eskadr CVW-14 w maju 1994, nad lotniskowcem USS Carl Vinson
(US Navy / Lt. Mitchell, VF-11)
Od roku 2012 status skrzydła był skomplikowany. Od tego czasu nie wypłynęło już ono w żaden rejs, jego eskadry zaś zaczęły rozchodzić się po całej flocie. Nawet nanoszone od pół wieku na maszyny CVW-14 charakterystyczne litery kodowe „NK” zastąpiono literami „ND” – którymi wcześniej oznaczano jednostki rezerwy. Przepis z 2011 roku, wymagający od US Navy posiadania dziesięciu skrzydeł powietrznych, uniemożliwiał jego rozformowanie. Ostatecznie władze ustaliły jednak, że w 2017 roku CVW-14 zostanie zlikwidowane, a liczba posiadanych przez US Navy skrzydeł lotnictwa pokładowego spadnie do dziewięciu.
CVW-14 jest czwartym skrzydłem lotnictwa pokładowego US Navy, które rozformowano po zakończeniu zimnej wojny. Jego ponownego sformowania można się spodziewać wraz z początkiem roku fiskalnego 2025 lub w chwili, w której liczba lotniskowców ponownie wzrośnie do dwunastu – zależnie od tego, co nastąpi wcześniej. Nawet jednak jeśli nowe skrzydło będzie nosiło oznaczenie CVW-14, zgodnie z dyrektywami centrum historycznego marynarki, choć może przejąć jego tradycje, stanie się już odrębnym bytem.
(„Combat Aircraft” 5/2017, lemoore.navy.mil; na zdj. tytułowym F-14D eskadry VF-31 z CVW-14 w 2004 roku)
